همه چیز درباره قفل Denuvo دنوو – گره‌ای که به دندان باز شد!

Denuvo Anti-Tamper یا به‌طور مختصر قفل Denuvo دنوو (در ویکی‌پدیا)، به تعبیری یک نرم‌افزار مدیریت حقوق دیجیتال و فناوری خاصی برای جلوگیری از نفوذ هکرهاست که به‌دست شرکت اتریشی Denuvo Software Solutions GmbH توسعه داده شده است. این فناوری هم نوعی DRM است که به‌صورت سنتی برای جلوگیری از کرک‌شدن بازی‌ها استفاده می‌شود. و هم نوعی Anti-Tamper که اجازه‌ی مهندسی معکوس را به هکرها نمی‌دهد. در حقیقت Anti-Tamper پوششی امن برای حفره‌های امنیتی DRM است. (سایت رسمی)

گفتنی‌ست این شرکت بخشی از سونی بود که در سال ۲۰۱۳ از آن جدا و تبدیل به یک شرکت مستقل شد.

از مدت‌ها پیش ناشران ادعا می‌کنند که نسخه‌های کرک بیش از ۹۰ درصد فروش آن‌ها را ربوده است و حتی ناشری مثل یوبی‌ساف این رقم را ۹۷ درصد اعلام کرده است. اگر این درصدها درست باشند، استفاده از چنین قفلی باید تابه‌حال فروش آن‌ها را به‌طرز چشم‌گیری بیش‌تر می‌کرده است؛ اما هرگز چنین اتفاقی نیفتاده است.

گزارش‌های اولیه نشان می‌داد که Denuvo برای جلوگیری از کرک‌شدن، به‌طور مداوم خودش را Encrypt و Decrypt می‌کند تا این‌که این شرکت ادعا کرد این کار را انجام نمی‌دهد و چنین کاری هیچ تأثیری بر امنیت یا کارایی قفل ندارد.

برخی از کاربران این قفل را متهم به کوتاه‌کردن عمر حافظه‌های SSD کرده‌اند. دلیل این امر نیز نوشتن حجم زیادی از اطلاعات روی این حافظه‌ها ذکر شده است که به‌منظور Encrypt و Decrypt کردن این اطلاعات است. هم‌چنین بد نیست بدانید که بازی‌های محافظت‌شده با قفل Denuvo برای هر تغییر سخت‌افزاری در سیستم نیاز به یک فعال‌سازی آنلاین دارند که تعداد این فعال‌سازی‌ها به ۴ بار در طول ۲۴ ساعت محدود است.

نسخه‌های اولیه‌ی این سیستم در بازی‌هایی چون فیفا ۱۳ و ۱۴ استفاده شد که البته چندان عملکرد موفقی نداشت؛ چرا که این بازی‌ها پس از مدت کوتاهی کرک شدند. Denuvo به‌صورت رسمی و نهایی برای اولین بار در بازی فیفا ۱۵ استفاده شد؛ اما این Dragon Age: Inquisition بود که اولین کرک‌شدن Denuvo با آن رخ داد.

در ماه دسامبر سال ۲۰۱۴ گروه چینی 3DM ادعا کرد که این قفل را پشت سر گذاشته است و در همان ماه اقدام به عرضه‌ی کرک Dragon Age: Inquisition کرد که البته کرک ناقصی بود. طبق اعلام آن‌ها، Denuvo از سیستم رمزگذاری ۶۴بیتی استفاده می‌کرد که منحصر به سخت‌افزار هر سیستم، کدهای متفاوتی را تولید می‌کرد.

با این حال این کرک حدود یک ماه پس از عرضه‌ی این بازی منتشر شد که نسبت به بازی‌هایی که در همان روز عرضه کرک می‌شدند، زمان زیادی محسوب می‌شد. گروه Denuvo در واکنش به این شکست اعلام کرد که هر سیستمی نفوذپذیر است و بازی‌ها سرانجام کرک خواهند شد. از طرفی طبق گزارش‌ها و تحلیل‌های منتشرشده از فروش بازی‌ها، بیش‌ترین درصد فروش بازی‌ها در ۳۰ روز ابتدایی عرضه‌ی آن‌ها اتفاق می‌افتد و طبیعی‌ست که ناشران برای فروش بیش‌تر، استقبال گسترده‌ای از این قفل کنند. گفتنی‌ست گروه 3DM تا سال ۲۰۱۵ به کرک بازی‌های محافظت‌شده با Denuvo ادامه داد.

پس از مدتی و در ژانویه‌ی سال ۲۰۱۶ این گروه به تلاش‌های خود برای کرک‌کردن بازی Just Cause 3 پایان داد و اعلام کرد این تصمیم به‌دلیل افزایش سطح امنیتی و نفوذناپذیری این قفل در نسخه‌های جدید بوده است. آن‌ها هم‌چنین هشدار دادند که با داغ‌شدن مباحث پیرامون روش‌های رمزگذاری، کرک‌شدن بازی‌ها تا دو سال آینده به امری محال تبدیل خواهد شد. سرانجام در فوریه‌ی سال ۲۰۱۶ گروه 3DM اعلام کرد به مدت یک سال بازی‌های تک‌نفره را کرک نمی‌کند و فقط پیگیر میزان رشد فروش آن‌ها خواهد بود.

در ماه اوت ۲۰۱۶ گزارشی منتشر شد مبنی بر این‌که هکری ۱۹ ساله با نام Voksi توانسته است این قفل را در بازی Doom دور بزند و در روزهای بعد چند بازی مطرح دیگر نیز با همین روش نفوذپذیر شدند.

البته این روش که در استیم استفاده می‌شد تنها سه روز دوام آورد و Denuvo و استیم با همکاری یک‌دیگر این راه نفوذ را نیز بستند. طبق اعلام Voksi، ششصد هزار نفر توانستد با این روش استیم را دور بزنند. با این حال در همان زمان اعلام شد که گروه CPY توانسته است بازی‌های Rise of the Tomb Raider، Inside و Doom را که دارای نسخه‌ی سوم قفل Denuvo بودند، به‌طور کامل کرک کند. گفتنی‌ست مدتی بعد شرکت سازنده‌ی Inside اقدام به حذف این قفل از بازی کرد.

در اقدامی مشابه سازندگان Doom و The Climb نیز در همان سال با انتشار پچ‌هایی Denuvo را از بازی‌های خود حذف کردند. CPY نیز در این شرایط به کرک‌کردن بازی‌های دیگر ادامه داد.

چند ماه بعد بازی Resident Evil 7: Biohazard تنها ۵ روز پس از عرضه کرک شد که این زمان یک رکورد در کرک‌کردن آخرین نسخه‌ی قفل Denuvo محسوب می‌شد. بعدها و در ماه مه ۲۰۱۷، هکری روسی با نام BALDMAN توانست نسخه‌ی چهارم قفل Denuvo را در دو بازی Nier: Automata و Sniper: Ghost Warrior 3 بشکند. چهارم ژوئن ۲۰۱۷ بازی Constructor HD به‌دست MKDEV کرک شد؛ گرچه این کرک ناقص بود و بعدها به‌طور کامل به‌دست CPY کرک شد. در ششم ژوئن ۲۰۱۷ این BALDMAN بود که توانست Tekken 7 را علی‌رغم آخرین تغییرات در سیستم قفل Denuvo، تنها ۴ روز پس از عرضه کرک کند.

در همان ماه ژوئن، گروه STEAMPUNKS تولیدکننده‌ی آفلاین لایسنسی برای Dishonored 2 منتشر کرد که بعدها برای بازی‌های Adr1ft و Planet Coaster نیز عرضه شد. اخیراً نیز شاهد کرک‌شدن فیفا ۱۷، البته پس از حدود ۱۰ ماه بودیم که همین باعث شد بسیاری از کاربران نتوانند مانند قبل، سری فیفا را به‌صورت کرک‌شده تجربه کنند.

در جدیدترین و جالب‌ترین خبر، شاهد این هستیم که بازی Total War: Warhammer II پس از تنها یک روز عرضه به‌دست STEAMPUNKS کرک شده است و باید دید که واکنش مسئولین Denuvo نسبت به این خبر چیست.

به‌نظر می‌رسد این قفل نیز مانند دیگر قفل‌هایی که در گذشته سروصدای زیادی بر پا کردند، کاملاً قدرت خود را از دست داده باشد. بازی‌هایی که اخیراً و با آخرین نسخه‌ی این قفل منتشر شده‌اند، نسبت به گذشته در زمان بسیار سریع‌تری کرک شده‌اند. مثلاً Sonic Mania در طول ۷ روز کرک شد. PES 2018 نیز ۹ روز زمان برد تا کرک شود. هم‌چنین پیش‌تر اشاره شد که Total War: Warhammer II تنها در یک روز کرک شده است!

نهایتاً به‌نظر می‌رسد گروه‌های CPY و STEAMPUNKS کاملاً بر Denuvo چیره شده‌اند و در حال جابه‌جایی رکوردهای شکستن این قفل هستند.

مختصری درباره‌ی انواع گروه‌های کرکر

همان‌طور که در بالا مشاهده کردید، گروه‌های مختلفی وجود دارند که اقدام به کرک بازی‌ها می‌کنند. برخی از این گروه‌ها اما عضو پیمانی تحت عنوان The Scene هستند که آن‌ها را ملزم به پیروی از برخی قوانین می‌کند.

یکی از قوانین مهم گروه The Scene، انتشار کرک پس از کرک کامل، بی‌نقص و حذف کامل قفل از بازی‌هاست که باعث می‌شود کار آنان بسیار قابل‌اعتمادتر باشد. بر همین اساس بسیار از عناوینی که در بالا معرفی شدند، بعدها از طرف دیگر گروه‌ها، مثل CPY، به‌طور کامل و بدون اشکال کرک شده‌اند.

چرا قفل Denuvo بد است؟

این بحث دو جنبه‌ی کاملاً متفاوت دارد. جنبه‌ی اول در رابطه با فلسفه‌ی استفاده‌ی غیرقانونی گیمرها از بازی‌هاست. بسیاری از کاربران که محدود به ایران هم نیستند، توانایی مالی خرید بازی‌های اوریجینال را ندارند و این کار به هر صورت می‌تواند تجربه‌ی بازی‌ها را از آن‌ها بگیرد. البته این نکته فراتر از بحث مالی است. نظرات کاربران بسیاری مهر تأیید بر این مورد می‌زند که آن‌ها نمی‌توانند ریسک کنند و بدون حتی یک بار تجربه‌ی بازی، ۶۰ دلار بابت خرید آن بپردازند.

از همین رو بخش قابل توجهی از دانلودهای غیرقانونی به‌دست کسانی صورت می‌گیرد که تنها برای تجربه‌ی اولیه‌ی بازی‌ها اقدام به این کار می‌کنند و اگر بازی‌ها را لایق پرداخت مبلغی بدانند، سپس آن‌ها را می‌خرند. البته کاملاً مشهود است که این کار خلاف قانون است و تلاش‌های توسعه‌دهندگان یک بازی کاملاً زیر پا گذاشته می‌شود. با این حال چرا می‌گوییم قفل Denuvo بد و ضدمصرف‌کننده است؟

پاسخ این سؤال  را باید در دیگر مشکلاتی که این قفل ایجاد می‌کند بیابیم. در ادامه خلاصه‌ای از این مشکلات را که کاربران مختلف گزارش کرده‌اند بیان می‌کنیم:

• اگر در پرداخت یک بازی مشکلی به‌وجود بیاید، اکانت کاربر مسدود می‌شود و تمامی بازی‌های تحت Denuvo که قبلاً خریده است نیز غیرقابل‌دسترسی می‌شود. از طرفی پشتیبانی استیم بسیار کند است و اکانت می‌تواند هفته‌ها یا ماه‌ها مسدود بماند.

• شاید بزرگ‌ترین ایراد این سیستم، محدودکردن بازی‌ها به سیستم‌عامل ویندوز و عدم امکان ارائه‌ی آن‌ها برای سیستم‌عامل‌های مک و لینوکس باشد. نه‌تنها ناشران دیگر این بازی‌ها را برای این سیستم‌عامل‌ها عرضه نمی‌کنند، بلکه با استفاده از نرم‌افزارهایی مثل Wine نیز نمی‌توان آن‌ها را روی مک و لینوکس اجرا کرد. برای مثال بازی Inside که دنباله‌ای برای Limbo است، دیگر در سیستم‌عامل‌های مک و لینوکس پشتیبانی نمی‌شود؛ با این‌که با Unity ساخته شده است و امکان پورت آن برای این سیستم‌عامل‌ها وجود دارد. مثال دیگر بازی Doom 2016 است. نسخه‌ی بتای این بازی کاملاً با Wine سازگار بود و کاربران می‌توانستند با استفاده از آن نسخه‌ی ویندوز را روی لینوکس اجرا کنند، اما نسخه‌ی نهایی آن تنها با ویندوز سازگار بود.

• اگر بازی‌های با قفل Denuvo برای مدتی استفاده نشوند یا تغییری در سخت‌افزار سیستم ایجاد شود، نیاز به فعال‌سازی مجدد دارند. هم‌چنین برای دریافت آپدیت‌ها نیز باید ارتباط مستقیم با سرور Denuvo برقرار شود و پس از دریافت آپدیت نیز کاربر باید در حالت متصل به اینترنت یک بار وارد بازی شود. حتی اگر کاربر برای مدت زیادی آفلاین باشد و به اینترنت متصل نشود، بازی از او درخواست می‌کند تا برای مدتی به اینترنت متصل شود تا بتواند به ادامه‌ی آن بپردازد.

• کاربرانی که اتصال به اینترنت ندارد و یا اینترنت آن‌ها ضعیف است، نمی‌توانند بازی‌های مبتنی بر Denuvo را تجربه کنند. واضح است که نیاز به اتصال به اینترنت برای یک بازی آفلاین تک‌نفره کاملاً ضدمصرف‌کننده است.

• اگر اتصال اینترنت به‌یک‌باره و بدون آماده‌شدن برای حالت آفلاین قطع شود، کاربر قادر به بازی‌کردن نخواهد بود.

• اگر در زمانی به هر دلیلی بخشی از سرویس DRM این شرکت از کار بیفتد، تمامی بازی‌ها غیرقابل‌دسترس خواهند بود؛ شبیه چیزی که برای بازی Darkspore اتفاق افتاد. این کار باعث ازبین‌رفتن سرمایه‌ی کاربران می‌شود که باز هم ضد حقوق مصرف‌کننده است.

• در حالت عادی اگر سرورهای یک بازی از کار بیفتد، افراد می‌توانند از لیست سرورهای جایگزین استفاده کنند، اما با وجود Denuvo دیگر این امکان از بین می‌رود و مثلاً وقتی سرورهای افتضاح شرکت EA از کار می‌افتند، کاربران قادر به بازی‌کردن به‌صورت آنلاین نخواهند بود.

• اگر بازی‌های واقعیت مجازی برای یک هدست خاص، مثل Oculus Rift عرضه شوند، به‌دلیل پیچیدگی این قفل، استفاده از آن بازی در دیگر هدست‌ها تقریباً غیرممکن خواهد بود.

آیا آمار فروش بازی‌ها با این قفل تفاوتی داشته است؟

از مدت‌ها پیش ناشران ادعا می‌کنند که نسخه‌های کرک بیش از ۹۰ درصد فروش آن‌ها را ربوده است و حتی ناشری مثل یوبی‌ساف این رقم را ۹۷ درصد اعلام کرده است. اگر این درصدها درست باشند، استفاده از چنین قفلی باید تابه‌حال فروش آن‌ها را به‌طرز چشم‌گیری بیش‌تر می‌کرده است؛ اما هرگز چنین اتفاقی نیفتاده است.

گرچه آمار دقیق فروش هرگز از طرف ناشران منتشر نمی‌شود، اما از طریق واسطه‌هایی مانند Steamspy می‌توان به برخی آمار دست یافت. طبق این آمار، بازی‌هایی که از قفل Denuvo استفاده می‌کنند هیچ‌گونه رشد چشم‌گیری در فروش نسبت به دیگر بازی‌ها نداشته‌اند. حتی خود ناشران نیز تابه‌حال خبری مبنی بر افزایش قابل توجه فروش بازی‌های خود منتشر نکرده‌اند.

لیست بازی‌هایی که از Denuvo استفاده می‌کنند:

نام بازی	ناشر	تاریخ عرضه	کرک‌شده
FIFA 15	Electronic Arts	2014-09-23	بله
Lords of the Fallen	CI Games	2014-10-28	بله
Dragon Age: Inquisition	Electronic Arts	2014-11-18	بله
Battlefield: Hardline	Electronic Arts	2015-03-17	بله
Batman: Arkham Knight	Warner Bros. Interactive Entertainment	2015-06-23	بله
Mad Max	Warner Bros. Interactive Entertainment	2015-09-01	بله
Metal Gear Solid V: The Phantom Pain	Konami	2015-09-01	بله
FIFA 16	Electronic Arts	2015-09-22	خیر
Star Wars Battlefront	Electronic Arts	2015-11-17	خیر
Just Cause 3	Square Enix	2015-12-01	بله
Rise of the Tomb Raider	Square Enix	2016-01-28	بله
Unravel	Electronic Arts	2016-02-09	بله
Plants vs. Zombies: Garden Warfare 2	Electronic Arts	2016-02-23	خیر
Far Cry Primal	Ubisoft	2016-03-01	بله
Need for Speed	Electronic Arts	2016-03-15	خیر
Eve: Gunjack	CCP Games	2016-03-28	خیر
Total War: Warhammer	Sega	2016-05-24	بله
Edge of Nowhere	Insomniac Games	2016-06-06	خیر
Mirror’s Edge Catalyst	Electronic Arts	2016-06-07	بله
Sherlock Holmes: The Devil’s Daughter	Bigben Interactive	2016-06-10	بله
Abzû	505 Games	2016-08-02	بله
F1 2016	Codemasters	2016-08-19	بله
Deus Ex: Mankind Divided	Square Enix	2016-08-23	بله
Fernbus Simulator	Aerosoft GmbH	2016-08-25	خیر
Champions of Anteria	Ubisoft	2016-08-30	بله
God Eater Resurrection	Bandai Namco Entertainment	2016-08-30	بله
God Eater 2: Rage Burst	Bandai Namco Entertainment	2016-08-30	بله
Damaged Core	High Voltage Software	2016-08-30	خیر
Pro Evolution Soccer 2017	Konami	2016-09-13	بله
FIFA 17	Electronic Arts	2016-09-27	بله
Rocksmith 2014 Remastered	Ubisoft	2016-10-05	خیر
WRC 6	Bigben Interactive	2016-10-14	بله
Battlefield 1	Electronic Arts	2016-10-21	بله
Just Dance 2017	Ubisoft	2016-10-25	خیر
Rock Band VR	Harmonix Music System	2016-10-30	خیر
Golfzon Driving Range	Golfzon	2016-11-01	خیر
Moto Racer 4	Microïds	2016-11-03	بله
Football Manager 17	Sega	2016-11-04	بله
Dragon Front	High Voltage Software	2016-11-06	خیر
Yesterday Origins	Microïds	2016-11-10	بله
Handball 17	Bigben Interactive	2016-11-11	خیر
Dishonored 2	Bethesda Softworks	2016-11-11	بله
Planet Coaster	Frontier Developments	2016-11-17	بله
Watch Dogs 2	Ubisoft	2016-11-29	بله
Dead Rising 4	Capcom	2016-12-06	بله
Eagle Flight	Ubisoft	2016-12-20	خیر
Resident Evil 7: Biohazard	Capcom	2017-01-24	بله
Tales of Berseria	Bandai Namco Entertainment	2017-01-27	بله
Conan Exiles	Funcom	2017-01-31	بله
Robinson: The Journey	Crytek	2017-02-07	خیر
For Honor	Ubisoft	2017-02-14	خیر
Sniper Elite 4	Rebellion Developments	2017-02-14	بله
Halo Wars 2	Microsoft Studios	2017-02-21	خیر
Tom Clancy’s Ghost Recon Wildlands	Ubisoft	2017-03-07	بله
Train Sim World®: CSX Heavy Haul	Dovetail Games	2017-03-16	بله
NieR: Automata	Square Enix	2017-03-17	بله
Bulletstorm: Full Clip Edition	Gearbox Publishing	2017-04-07	بله
Sniper: Ghost Warrior 3	CI Games	2017-04-25	بله
Dragon Quest Heroes II	Square Enix	2017-04-25	بله
Warhammer 40,000: Dawn of War III	Sega	2017-04-27	بله
Prey	Bethesda Softworks	2017-05-05	بله
Battlezone	Rebellion Developments	2017-05-11	خیر
Constructor	System 3	2017-05-26	بله
Tekken 7	Bandai Namco Entertainment	2017-06-02	بله
Hunting Simulator	Bigben Interactive	2017-06-09	بله
Lone Echo	Ready at Dawn	2017-07-20	خیر
Agents of Mayhem	Deep Silver	2017-08-15	بله
White Day: A Labyrinth Named School	Sonnori Corp	2017-08-22	بله
F1 2017	Codemasters	2017-08-25	بله
Sonic Mania	Sega	2017-08-29	بله
Life Is Strange: Before the Storm	Square Enix	2017-08-31	بله
Monopoly Plus	Ubisoft	2017-09-07	خیر
Pro Evolution Soccer 2018	Konami	2017-09-12	بله
Dishonored: Death of the Outsider	Bethesda Softworks	2017-09-15	بله
WRC 7	Bigben Interactive	2017-09-15	بله
Marvel vs. Capcom: Infinite	Capcom	2017-09-19	بله
Total War: Warhammer II	Sega	2017-09-27	بله
FIFA 18	Electronic Arts	2017-09-28	—
South Park: The Fractured but Whole	Ubisoft	2017-10-17	—
Assassin’s Creed Origins	Ubisoft	2017-10-27	—
Sonic Forces	Sega	2017-11-07	—

 

لیست بازی‌هایی که پیش‌تر از Denuvo استفاده می‌کردند:

 

نام	ناشر	تاریخ عرضه	تاریخ حذف Denuvo	کرک‌شده پیش از حذف Denuvo
The Climb	Crytek	2016-04-28	2016-12-10	خیر
Doom	Bethesda Softworks	2016-05-13	2016-12-08	بله
Inside	Playdead	2016-07-07	2016-11-23	بله
Homefront: The Revolution	Deep Silver	2016-05-17	2017-03-06	خیر
Titanfall 2	EA Games	2016-10-28	2017-03-31	خیر
2Dark	Bigben Interactive	2017-03-10	2017-04-19	بله
Syberia 3	Microïds	2017-04-20	2017-04-27	بله
RiME	Grey Box	2017-05-26	2017-06-02	بله
Hitman	Square Enix	2016-03-11	2017-06-20	بله
Mass Effect: Andromeda	Electronic Arts	2017-03-21	2017-07-07	بله
Adrift	505 Games	2016-03-29	2017-09-14	بله

 

بازی‌های آینده که از این قفل استفاده می‌کنند:

 

نام بازی	تاریخ عرضه
Middle-earth: Shadow of War	2017-10-10
The Evil Within 2	2017-10-13
South Park: The Fractured but Whole	2017-10-17
Wolfenstein II: The New Colossus	2017-10-27
Assassin’s Creed: Origins	2017-10-27
Sonic Forces	2017-11-07
Need For Speed Payback	2017-11-10
Football Manager 2018	2017-11-10
Star Wars Battlefront II	2017-11-17
Ni no Kuni II: Revenant Kingdom	2018-01-19
Secret of Mana	2018-02-15
Far Cry 5	2018-02-27
The Crew 2	2018-03-16
Lords of the Fallen 2	۲۰۱۷
Left Alive	۲۰۱۸
Metal Gear Survive	۲۰۱۸
Final Fantasy XV	۲۰۱۸
Anthem	۲۰۱۸
A Way Out	۲۰۱۸
Ace Combat 7: Skies Unknown	۲۰۱۸
Metro Exodus	۲۰۱۸
Life is Strange: Before the Storm Ep.2	—
Life is Strange: Before the Storm Ep.3	—
Monster Hunter World	—
Devil May Cry 5	—
Sea of Solitude	—
Beyond Good & Evil 2	—

 

 

گرداوری مطلب: حسین سلطانلو (نویسنده مهمان)