کشف راز قتلی مرموز در یک سفر طولانی کاری است که از کارارگاه پوآرو برمیآید و بس. پوآرو با اخلاق خاص، سیبیل تابیده و موهای روغنزدهاش همان کسی است که دوست دارید یک فیلم دو ساعته را در مشت بگیرد و به جلو ببرد و بعد از کش و قوس فراوان و عبور از کلیشههای ژانر، به نحوی تحسین برانگیز ماجرا را به پایان برساند. اگر از طرفداران آگاتا کریستی و داستانهای جنایی او هستید و دوست دارید پوآرو مثل همیشه با پیدا کردن قاتل شگفتزدهتان کند، فیلم Murder on the Orient Express را نباید از دست بدهید. به همین خاطر است که در سینما کلاسیک این هفته به سراغ فیلم کلاسیک «سیدنی لومت» از داستان استثنایی آگاتا کریستی رفتهایم. با گیمنیوز همراه باشید.
مهمترین خصیصهی فیلم Murder on the Orient Express محصول 1974 بعد از داستانی که آگاتا کریستی با استادی تمام به رشتهی تحریر در آورده و در اختیار سینماگری همچون سیدنی لومت قرار داده است، بازیگران آن هستند. فیلم که شروع میشود، اسم بازیگران ردیف میشود و شما حیرت زده میشوید که یک داستان مگر چه قدر میتواند گنجایش این همه نقش متمایز را داشته باشد که کارگردانی بتواند از این همه ستاره یکجا استفاده کند؟ فیلم یک ویترین تمام عیار است از ستارههای سینمای کلاسیک که حضور هر کدام از آنها در یک فیلم گمنام میتواند هر عشق سینمایی را مجاب به تماشا کند. حال که با یک داستان پوآرو و کارگردانی لومت هم طرف هستیم، واقعا این همه پادشاه در یک اقلیم میگنجند؟
نکتهی مهم در مورد فیلم اینجا است که دقیقا تنها چیزی که کارکرد درست و مطمئنی از خود نشان میدهد همین تیم بازیگری قدرتمند است. در طول فیلم شما هرگز حس نمیکنید که اینگرید برگمان یا لورن باکال یا شون کانری فیلم را تصاحب کرده و صحنه را دزدیده است. کارگردان با چیره دستی این اجازه را نمیدهد و به همهی بازیگران فرصت میدهد تا خودی نشان دهند و طرفداران را شگفتزده کنند. کسی که باید بدرخشد و بیشتر از همه در کانون توجه باشد، پوآرو است و نه هیچ کس دیگر. تا داستان جلو برود. و همین اتفاق هم میافتد. فیلم به خوبی اجازه میدهد مسئله شکل بگیرد، قتل اتفاق بیفتد، سوال در ذهن مخاطب ایجاد شود و بعد پوآرو را به دنبال حل مسئله میفرستد.
روند فیلم مطابق رمان جنایی، به سمت حل شدن مسئله است و در این راه مخاطب را ذرهای از فکر کردن و حدس زدن باز نمیدارد. فیلم Murder on the Orient Express به خوبی میداند برای تبدیل شدن به آنچه که نیاز است باید تا لحظهی آخر، یعنی تا گرهگشایی نهایی پوآرو همهی احتمالات را روی میز نگه دارد. کارگردانی لومت انگار با مخاطب شطرنج بازی میکند. او هرگز حریف را دست کم نمیگیرد اما میداند که پیروزی قاطعانه از آن او است. به همین سبب همیشه یک قدم از تماشاگر جلوتر است. فیلم به حدی در کارگردانی درست است که شما را به فکر فرو میبرد، این چه موجودی است در سینما زاده شده و مستقیم به مغز آدمی رخنه میکند و او را یک لحظه هم از عطش کشف و شهود باز نمیدارد؟ فیلم Murder on the Orient Express یک کلاسیک بی نظیر است.
ریتم کند فیلم و کارگردانی کلاسیک آن ممکن است باب میل تماشاگر امروزی نباشد. با این حال، تلاشی که امسال «کنث برانا» برای تبدیل دوبارهی داستان آگاتا کریستی به فیلم و تکرار حماسهی سیدنی لومت کرده هم چنگی به دل نمیزند. فیلم کلاسیک محصول 1974 از همه لحاظ به فیلم جدید برتری دارد و یکی از شاهکارهای ژانر خود محسوب میشود که البته این روزها خریدار چندانی ندارد و امتیاز زیادی نمیگیرد.