جشن حافظ مدتها به عنوان یکی از برترین مراسمهای سینمایی سال در ایران شناخته میشد، اما دیگر آن رونق قبلی را ندارد. با اعلام نامزدهای بخش سینمای نوزدهمین جشن حافظ در روزهای گذشته، بیشتر و بیشتر از این جوایز ناامید شدیم و حالا میشود به صراحت گفت که انتخاب نامزدهای این جوایز به حدی ناشیانه و غیراصولی بوده که میتواند فقط در یک سال این جشن را از اعتبار ساقط کند و میراث علی معلم و دنیای تصویر را به ناکجایی دوستنداشتنی بکشاند.
برگزیدگان نوزدهمین جشن حافظ بیستم تیر ماه معرفی میشوند. این جوایز که به عنوان «جوایز دنیای تصویر» هم شناخته میشوند از سال 1997 آغاز شده و هر سال بهترینهای سینمای ایران را معرفی میکردند. تصمیم انتخاب نامزدها و در نهایت برگزیدگان نهایی بر عهدهی تحریریهی دنیای تصویر است که علاوه بر انتخاب بهترینهای سینما و تلویزیون جوایزی مثل «تندیس ویژه علی معلم» و «جایزه عباس کیارستمی» را هم اهدا میکنند.
جشن حافظ قبلی در مرداد 97 برگزار شد که در آن آذر معماریان، علیرضا مجمع، امیررضا نوریپرتو، کسری ولایی، خسرو دهقان، جواد طوسی، آرش خسروی، هیوا مسیح، محمدرضا لطفی، امیر پوریا و امید معلم هیئت انتخابکنندگان را تشکیل میدادند. هجدهمین جشن حافظ در نبود علی معلم و به دبیری امید معلم برگزار شد. اتفاقی که این بار هم تکرار میشود. جایزهی بهترین فیلم هجدهمین جشن دنیای تصویر به فیلم «رگ خواب» ساختهی حمید نعمتالله رسید.
در ادامه چند نکته دربارهی لیست اعلام شده برای نامزدهای بخش سینمای نوزدهمین جشن حافظ که میتوانند این جشن و این جوایز را از چشم سینمادوستان بیاندازند را مرور میکنیم:
بهترین فیلم: قانون مورفی!
فیلم «قانون مورفی» به تهیهکنندگی محمد شایسته و کارگردانی رامبد جوان، از جمله بدترین فیلمهای سال گذشته بود که با وجود فروش زیاد -احتمالا به خاطر کارگردان شناخته شده و ترکیب جذاب بازیگرانش- تقریبا نظر هیچ منتقدی را جلب نکرد و ضمنا در میان تماشاگران هم به یک فیلم «خوب» یا شایسته معروف نشد. حالا این فیلم در بین نامزدهای بهترین فیلم جشن حافظ قرار گرفته است که یک حرکت نامعقول و عجیب است و هیئت انتخاب را زیر سوال میبرد.
بهترین فیلم: کلمبوس!
فیلم «کلمبوس» یکی دیگر از فیلمهای کمدی سال گذشته بود که در زمان اکران به فروش نسبتا خوبی دست یافت اما نه موضوع درگیرکنندهای داشت و نه از فیلمنامهی خوب، بازیهای قوی و کارگردانی سنتشکنی برخوردار بود. کلمبوس صرفا یکی دیگر از فیلمهای کمدی بسیار معمولی سال بود که به طور سفارشی ساخته شده بود و ارزش چندانی نداشت. این فیلم هم نامزد دریافت جایزهی بهترین فیلم شده است و البته تهیهکننده و کارگردانش را خوشحال کرده و ما را از بابت حیثیت جشن حافظ و جایزهی سینماییاش نگران.
بهترین فیلمنامه: کلمبوس!
فیلمنامهی «کلمبوس» از فرمول همیشگی فیلمهای کمدی ایرانی تبعیت میکند و تقریبا میشود گفت هیچ چیز جدیدی برای عرضه ندارد. با این حال، این فیلم در کمال ناباوری در بخش بهترین فیلمنامه این دوره از جشن حافظ نامزد شده و در کنار فیلمهایی مثل «بمب؛ یک عاشقانه»، «متری شیش و نیم» و «شعلهور» قرار گرفته است. ظاهرا هیئت انتخاب تلاش کرده تا با نامزد کردن کلمبوس، در میان بقیه فیلمهای جدی، وجههای برای سینمای کمدی هم دست و پا کند.
بهترین بازیگران مرد
بازی بازیگرانی همچون «رضا عطاران» و «جواد عزتی» در فیلم هزارپا، آنقدر خوب و کمدی بوده که به نامزد شدن آنها برای جایزه دنیای تصویر خرده نگیریم، اما لیست بلند نامزدهای بهترین بازیگر مرد نشان میدهد که ظاهرا هیئت انتخاب این دوره تکلیف مشخصی نداشته و حتا «مهران مدیری» را برای یک نقش سطحی و بسیار کوتاه در فیلم رحمان 1400 نامزد دریافت جایزه کرده است. در کنار «سعید پورصمیمی» برای فیلم کلمبوس که احتمالا تنها چون دلشان نیامده پیرمرد عاشق تریاک را از قلم بیاندازند، «مجید صالحی» را هم قرار داده تا فیلم هاتف علیمردانی به تنهایی شگفتی آفرین این دوره از جشن حافظ باشد.
بهترین فیلمبرداری: قانون مورفی!
فیلم قانون مورفی شلخته و فاقد جذابیتهای بصری سینمایی است که بتوان آنها را حتا در کنار استانداردهای روز قرار داد. با این حال، فیلمبرداری این فیلم هم در میان برترینهای جشن حافظ امسال قرار گرفته است و حسین جلیلی را نامزد دریافت جایزه کرده. در کنار حمید خضوعی ابیانه برای فیلم تختی، علیرضا زرین دست برای فیلم سرو زیر آب، روزبه رایگا برای فیلم شعلهور، هومن بهمنش برای متری شیش و نیم و پیمان شادمانفر برای فیلم مغزهای کوچک زنگزده.
نشان عباس کیارستمی: آشغالهای دوستداشتنی
فیلم «آشغالهای دوستداشتنی» محسن امیریوسفی بالاخره سال پیش رنگ پرده را دید و اکران شد و اتفاق بسیار دلنشینی را رقم زد. اما این فیلم با آنچه متر و معیار سینمای خاص و قابل ارتباط با جایزه عباس کیارستمی باشد فرسنگها فاصله دارد و با اینکه فیلم خوبی است، فرم آن به نامزد شدن برای دریافت جایزه بهترین فیلم تجربی نمیخورد. با این حال، دنیای تصویر تصمیم گرفته این فیلم را در هر رشتهای که از دستش ساخته است نامزد دریافت جایزه کند تا حداقل با تکرار نام آشغالهای دوستداشتنی، برای خودش اعتبار بخرد.
جشن حافظ، یا جوایز دنیای تصویر به عنوان تنها جشن خصوصی سینمای ایران سالها است که از مقبولیت و محبوبیت زیادی برخوردار است و اگرچه بارها با انتخابهای مشابه جشنواره فیلم فجر خواسته یا ناخواسته نشان داده که چندان استقلالی ندارد و یا برای عادیسازی جوایز جشنواره به کار گرفته میشود، در هر حال یکی از جوایز پراهمیت برای سینمای ما است که متاسفانه رویهی ناپسندی را در پیش گرفته است. این دوره از این جوایز در بخش سینما حداقل ایرادات بسیاری دارد و باید فقط امیدوار بود که در اهدای جوایز بیش از این دقت شود.
بهترین فیلم:
آشغالهای دوست داشتنی (به تهیهکنندگی محسن امیریوسفی)
بمب: یک عاشقانه (به تهیهکنندگی پیمان معادی و احسان رسولاف)
تنگه ابوقریب (به تهیهکنندگی سعید ملکان)
شعله ور (به تهیهکنندگی محمدرضا شفیعی)
عرق سرد (به تهیهکنندگی مهدی داوری)
عصبانی نیستم (به تهیهکنندگی رضا درمیشیان)
قانون مورفی (به تهیهکنندگی محمد شایسته)
کلمبوس (به تهیهکنندگی هاتف علیمردانی)
متری شیش و نیم (به تهیهکنندگی سیدجمال ساداتیان)
مغزهای کوچک زنگزده (به تهیهکنندگی سعید سعدی)
بهترین کارگردان:
بهرام توکلی (تنگه ابوقریب)
رضا درمیشیان (عصبانی نیستم)
سعید روستایی (متری شیش و نیم)
هومن سیدی (مغزهای کوچک زنگزده)
حمید نعمتالله (شعله ور)
مجیدرضا مصطفوی (آستیگمات)
بهترین فیلمنامه:
پیمان معادی (بمب: یک عاشقانه)
حمید نعمت الله و هادی مقدم دوست (شعلهور)
سهیل بیرقی (عرق سرد)
هاتف علیمردانی (کلمبوس)
سعید روستایی (متری شیش و نیم)
هومن سیدی (مغزهای کوچک زنگزده)
بهترین بازیگران مرد:
فرهاد اصلانی (مغزهای کوچک زنگزده)
سیامک انصاری (بمب: یک عاشقانه)
نوید پورفرج (مغزهای کوچک زنگ زده)
سعید پورصمیمی (کلمبوس)
امیر جدیدی (عرق سرد)
امین حیایی (شعلهور)
مجید صالحی (کلمبوس)
جواد عزتی (هزارپا)
رضا عطاران (هزارپا)
نوید محمدزاده (متری شیش و نیم، مغزهای کوچک زنگ زده و عصبانی نیستم)
مهران مدیری (رحمان ۱۴۰۰)
پیمان معادی (متری شیش و نیم)
بهترین بازیگران زن:
ماهور الوند (هت تریک)
پریناز ایزدیار (متری شیش و نیم)
ساره بیات (اتاق تاریک)
هانیه توسلی (کلمبوس)
لیلا حاتمی (بمب: یک عاشقانه)
زهرا داوودنژاد (سهیلا شماره ۱۷)
سحر دولتشاهی (عرق سرد)
ژاله صامتی (در وجه حامل)
باران کوثری (عرق سرد)
شیرین یزدان بخش (آشغال های دوست داشتنی)
بهترین موسیقی متن:
بمب: یک عاشقانه (النی کاریندرو)
تختی (افشین عزیزی)
چهارراه استانبول (آرمان موسیپور)
سوفی و دیوانه (بهزاد عبدی)
شعله ور (سهراب پورناظری)
مغزهای کوچک زنگ زده (بامداد افشار)
نشان عباس کیارستمی
آشغالهای دوست داشتنی (محسن امیریوسفی)
رضا (علیرضا معتمدی)
سوفی و دیوانه (مهدی کرمپور)
کوپال (کاظم ملایی)
گلدن تایم (پوریا کاکاوند)
هندی و هرمز (عباس امینی)
بهترین فیلمبرداری:
حمید خضوعی ابیانه (تختی)
علیرضا زرین دست (سرو زیر آب)
روزبه رایگا (شعلهور)
حسین جلیلی (قانون مورفی)
هومن بهمنش (متری شیش و نیم)
پیمان شادمانفر (مغزهای کوچک زنگزده)
بهترین تدوین:
خوک (میثم مولایی)
شعله ور (مهدی سعدی)
عصبانی نیستم (هایده صفییاری)
قانون مورفی (میثم مولایی)
متری شیش و نیم (بهرام دهقانی)
مغزهای کوچک زنگزده (مهدی سعدی و هومن سیدی)
بهترین دستاورد فنی و هنری:
تنگه ابوقریب (جلوههای ویژه بصری و میدانی: محسن روزبهانی، جواد مطوری و حسن ایزدی)
تنگه ابوقریب (طراحی چهرهپردازی: سعید ملکان)
چهارراه استانبول (جلوههای ویژه بصری: فرید ناصر فصیحی)
خوک (طراحی لباس: نگار نعمتی)
دارکوب (طراحی چهرهپردازی: زهرا و فاطمه کمالی)
شعله ور (طراحی صحنه: محمدرضا شجاعی)
قانون مورفی (جلوههای ویژه بصری: جواد مطوری)
متری شیش و نیم (طراحی صحنه: محسن نصراللهی)
از بین رفتن اعتبار تنها جشن مستقل و خصوصی سینمای ایران به ضرر این سینما، مخاطبین و بیشتر از همه دنیای تصویر است.