اتفاقات زیادی از زمانی که سریال Black Mirror برای اولین بار در سال 2011 به روی صفحات نمایش خانگی آمد، رقم خوردهاست. این سریال علمی-تخیلی ساخته Charlie Booker ابتدا از 2011 تا 2013 به کانال 4 UK تعلق داشت و پساز آن از سال 2016 توسط نتفلیکس تمدید شده و باهدف بررسی جامعه مدرن و نمایش پیامدهای غیرقابل پیشبینی تکنولوژی امروزی ساخته میشود. این تقابل و تقاطع جامعه و تکنولوژی هسته میانی موفقیت سریال Black Mirror است.
درحالی که برخی از قسمتهای سریال ترسناک هستند، معمولاً تکنولوژی که در قلب این ترس نهاده شده کمرنگ و دور از انتظار به نظر میرسد و سطحی از راحتی را ارائه میکند که به نظر میرسد همچنان فاصله زیادی تا دستیابی به آن داریم. با این حال اپیزودهای به خصوصی از سریال در زمان حال ریشه دوانده و این را بیان میکند که اگر این سطح از تکنولوژی در دسترس بود، چه چیزی ما را به عنوان یک جامعه از نزول به این سناریوهای ترسناک متوقف میکرد؟
باتوجه به پخش فصل پنجم این سریال در ماه ژوئن، اتفاقات هفت قسمت از سریال را که در حال حاضر به شیوههای مختلفی رخ میدهد یا ممکن است در آینده بسیار نزدیک شاهد آن باشیم، بررسی کردهایم.
Nosedive – فصل سه قسمت اول
Nosedive جهانی را به تصویر میکشد که در آن تعاملات روزانه در شبکه اجتماعی ارزیابی میشود و به زمان حال ما بسیار شباهت دارد. فراتر از برنامههایی مانند اینستاگرام و فیسبوک که به نظر میرسد در آن محبوبیت فرد به تعداد لایکها و دوستان او بستگی دارد ما در میان سرویسهایی چون Google، Uber و Yelp از سطح متعارفی از محبوبیت برخورداریم. حتی دولت چین در حال تولید سیستم اعتباریست که نرخ اعتبار هر شخص را براساس رفتار او میسنجد. تنها جنبهای از اپیزود که تاکنون با آن برخورد نکردهایم لنزی با قابلیت اتصال به کامپیوتر است که به افراد اجازه میدهد در هر لحظه امتیاز خود را دنبال کنند. اما با در نظر گرفتن عینک هوشمندی که گوگل در حال توسعه و پردازش آن است، ما تقریباً به این فرضیه سریال نزدیکیم.
The National Anthem – فصل یک قسمت اول
قسمت نخست سریال Black Mirror کمتر با تکنولوژی بازی میکند و تمرکز خود را روی ارزش هول و هراس و تفسیر جامعه میگذارد. هنگامی که عضوی از خانواده سلطنتی بریتانیا ربوده میشود، تروریستها از نخست وزیر درخواست آمیزش با یک خوک را در پخش زنده تلویزیونی میکنند و در غیر اینصورت آنها پرینسس را به قتل میرسانند.
با توجه به تکنولوژی امروز، هیچ چیز غیر قابل پیشبینی در ارتباط با این قسمت وجود ندارد و امکان دارد شاهد وقوع این حادثه در دنیای خودمان باشیم.
سرگردانی و سستی اخلاقی که در این اپیزود نمایش داده میشود از این نشأت میگیرد که آیا دولت و جامعه در این مقیاس وسیع عمومی دست به چنین اعمالی میزنند یا خیر. نکته بحثبرانگیز این است که مدتی پساز پخش این اپیزود شایعهای مبنی بر ارتباط جنسی جیمز کامرون، نخست وزیر سابق بریتانیا با سر یک خوک در زمانی که هنوز از دانشگاه آکسفورد فارغالتحصیل نشده بود پخش شد. با این حال این ادعا هرگز ثابت نشد.
Shut Up and Dance – فصل سه قسمت سوم
بار دیگر این قسمت با تکنولوزیهایی سر و کار دارد که در حال حاضر در دسترس هستند. شخصی 19 ساله به نام کنی نرمافزار آنتی ویروسی را از طریق اینترنت دریافت میکند که با نصب آن به هکرها اجازه میدهد به وبکم او دسترسی داشته باشند و خودارضایی او را ضبط کنند. هکرها کنی را وادار به انجام کارهایی میکنند و او را تهدید میکنند که در صورت عدم انجام این کارها فیلم را به لیست مخاطبین او ارسال خواهند کرد. این ماجرا کنی را با دیگر افرادی که از آنها اخاذی میشود، مواجه میکند.
سالها پیش این ماجرا میتوانست تنها یک ایده ترسناک باشد اما در جهان امروز این اخاذیها به اتفاقی معمول تبدیل شده که آن را تحت عنوان Webcam Blackmail میشناسیم.
تأکید این اپیزود بر احتمال اتفاق افتادن این ماجرا نیست اما مسئولیت ما در مواجهه با چنین ماجراهایی و چگونگی برخورد ما با این قضایا را در قدم اول گوشزد میکند.
Hated In the Nation – فصل سه قسمت ششم
پرورش زنبورهای روباتیک قاتل که در این اپیزود نمایش داده میشود آنقدر هم شگفتآور نیست. روباتها روزبهروز در ابعاد کوچکتری ساخته میشوند؛ یکی از مثالها از این فرآیند تولید پهپادهایی به کوچکی یک پرنده است. همچنین نرمافزاری وجود دارد که این پهپادهای بدون سرنشین را قادر میکند همچون دستهای از پرندگان به طور همزمان پرواز کنند.
باتوجه به تمایل رسانههای اجتماعی مبنی بر مباحثه کردن افراد آن هم پیشاز اینکه فرد شانسی برای اثبات بیگناهی خود داشته باشد، داستان و ماجرای این اپیزود تنها چند قدم با واقعیت ما فاصله دارد. هرچند بسیار بعید است که این تکنولوژی قدرتمند در شبکههای مجازی بیثبات به کار گرفته شوند اما همه عناصر اکنون در دسترس است.
The Waldo Moment – فصل دو قسمت سوم
بسیاری کاراکتر Waldo که یک خرس کارتونیست و به واسطه سیاست و تفکرات پوپولیستی مطرح شده را با دونالد ترامپ، رئیسجمهور کنونی ایالات متحده مقایسه میکنند و این مقایسه چندان بیراه نیست. هر دو بدون پیشینه سیاسی پا در این عرصه گذاشتهاند و به لطف سخنان فرقهگرایانه خود رشد کردهاند. هرچند اعمالی از Waldo سر میزند که با دولت ترامپ مغایرت دارد. اما باز هم میتوان شباهتهای زیادی را از کاراکتر Waldo به افرادی که در جهان واقعی صاحب جایگاهی ویژهاند، ربط داد. تنها جنبه نادرست اپیزود این است که Waldo شخصی واقعی نیست و یک کاراکتر انیمیشنیست.
اما اگر به نامزدهای انتخاباتی سالهای اخیر در سراسر جهان یا ستارگان تلویزیونی و بازیگران بنگریم و به نوع رفتار و نگرش آنها توجه کنیم افراد زیادی را همسو با شخصیت Waldo درمییابیم.
Striking Vipers – فصل پنج قسمت اول
فصل پایانی سریال Black Mirror با این اپیزود آغاز میشود؛ داستان درباره یک بازی مبارزهای است که از فناوری واقعیت مجازی پشتیبانی میکند و توسط دو گیمر اجرا میشود. هر اتفاقی که در این اپیزود رخ میدهد، میتواند در زمان حاضر اتفاق بیفتد.
با گسترش تکنولوژی واقعیت مجازی، رابطه جنسی-دیجیتالی از جمله زمینههای رو به رشدی است که برای هر شخصی سودمند است. چه آنهایی که با وجود مسافت طولانی بینشان با یکدیگر رابطه دارند، چه برای افراد مجرد که ممکن است در این مسائل با مشکلاتی مواجه باشند.
Smithereens – فصل پنج قسمت دوم
Charlie Brooker، همانند قسمتهایی چون Shut Up and Dance و The National Anthem قصد داشت اپیزودی را بسازد که ارتباطی با تکنولوژی در آینده نداشته باشد. نتیجه کار اپیزودی شد به نام Smithereens. داستان درمورد یک راننده افسرده است که مسافری را گروگان میگیرد و خواستار صحبت با مدیرعامل شرکتی میشود که مالک یکی از بزرگترین رسانههای اجتماعیست.
همه چیز در این اپیزود محتمل است. ما در دنیای کنونی سهم مناسبی از پوشش اجتماعی به صورت لایو را در پلتفرمهای یک رسانه اجتماعی تجربه کردهایم و با این قضیه تا حدودی آشنایی داریم.
Brooker اعلام کرده هدف از ساخت Black Mirror نشان دادن این حقیقت است که چگونه داستان این درام بزرگ و نمایش مهمترین روزهای زندگی برخی افراد در این سریال در کمتر از یک روز سر زبانها میآید و توسط افراد به یکدیگر منتقل میشود. این سریال نشان میدهد که انسان با در دست داشتن اطلاعات یا ابزاری چگونه میتواند برای هزاران نفر مزاحمت ایجاد کند، زندگی عادی را از آنها بگیرد یا به طور کلی به روی افراد دیگر تأثیر خود را بگذارد.