فیلم A Quiet Place با استفاده از فرمی ایدهآل برای نمایش یک وضعیت غیرعادی در همان ابتدا مخاطب را میخکوب میکند. شهر متروکهای که در آن تمامی بازماندگان آن با زبان اشاره با یکدیگر صحبت میکنند و با ترس و ملاحظه، حتی قدم برمیدارند. کارگردان در همان ابتدا با کمترین تعداد سکانس و پلان، تمام فضایی که قصد بر ایجاد آنها را داشت نشان میدهد. بنابراین شروع فیلم نویدبخش یک فضا هیجانی کامل به دور از کلیشههای کاملاً هویدای هالیوودی است. در ادامه با نقد فیلم A Quite Place با گیمنیوز همراه باشید.
A Quiet Place داستان زندگی زمین است که بعد از اتفاقاتی موجوداتی به آن حمله کردند که تنها و تنها به صدا حساساند. به همین خاطر ساکنان زمین برای زنده ماندن چارهای جز ساکت ماندن ندارند. کوچکترین صدایی باعث میشود این مهاجمان ناشناس به سمت آنها حملهور بشوند و با توجه به میزان درندگی آنها مرگ انسان حتمی است. در این داستان ما همسفر خانوادهای میشویم که به هر قیمتی و با هر جان کندنی قصد دارد تا جان خود را از گزند این موجودات حفظ کند. در ابتدای این راه شاهد آن هستیم که خانواده کوچکترین فرزند خود را از دست میدهد و پس از گذشت یک سال هنوز سایه فقدان وی بر خانواده سنگینی میکند.
فیلم از این جهت نیز قابل تحسین است که قصه تنها برای یک فیلم ترسناک تدارک دیده نشده است. جزییات بیبدیلی که کرازینسکی در فیلم A Quiet Place رعایت کرده است باعث شده که فیلم از یک فیلم ترسناک محض به یک درام استخواندار تبدیل شود. از طرفی برپا کردن قصه بر اوج و فرودهای مناسب و شخصیتپردازی مجزا برای هر یک از بازیگران باورپذیری فیلم را نسبت به اتفاقات عجیبوغریب پیرامونش میسر کرده است. به همین دلیل است که تماشاچی برای دیدن تضادهای مابین شخصیتها انتظار میکشد و در واقع بهنوعی موتور محرک فیلمنامه این تضاد شخصیتهای داخل خانواده با یکدیگر است.
اما روایت تکراری و کلیشهی هالیوود یعنی محافظت از خانواده همچنان حضور خود را در این فیلم به طور پررنگ حفظ کرده است. در زمانهای که همهچیز حتی یک صدای کوچک میتواند ناقوس مرگ را به صدا دربیاورد بنابراین محافظت از خانواده به اولین وظیفهی تکتک اعضا بهویژه پدر و مادر تبدیل میشود و آنها که یکبار در این زمینه شکست خوردهاند حال باید با دقت فراوانی به انجام وظیفهی خود بپردازند. گویی تاریخ دچار دور شده است و آن کُمون اولیه باز احیا شده است. هر نوع “دیگری” یک دشمن بالقوه محسوب میشود و باید با آن مقابله کرد. هرچند که موضوع خانواده در فیلمهای اروپایی کمکم به دست فراموشی سپرده میشود اما در فیلمهای آمریکایی – نه الزاماً هالیوودی- این موضوع در سالیان اخیر با شدت بیشتری پیگیری شده است. حتی در فیلمهایی که خانواده به معنای خونی وجود ندارد موضوع فیلمنامه به نحوی پیش میرود که ارتباط افراد با یکدیگر با همان فرمول خانواده صورتبندی شود. بنابراین A Quiet Place یک درام خانواده محور است که توانسته با استفاده از تکنیکها و جزییات فیلمنامه، فیلمبرداری، دکوپاژ، تدوین و طراحی صحنه یک موقعیت هنرمندانه در زمینه فیلمهای ترسناک دراماتیک فراهم آورد. پیش از این همین روند فیلمنامه را در فیلم نشانهها (Signs) ساختهی ام نایت شیامالان دیده بودیم. زندگی پدری مزرعهدار با پسر و دخترش که بعد از هجوم موجوداتی عجیب باید از آنها مراقبت کند.
تفاوت اصلی فیلم A Quiet Place پایانبندی آن است. گرچه همچنان انسان بر موجودات اهریمنی و فرازمینی پیروز میشود اما آن چنان که انتظار میرفت این پیروزی با غلبهی کامل اتفاق نمیافتد. بلکه با هزینهی گزافی یعنی از دست دادن فرزند برای شروع مبارزه، و از دست دادن پدر خانواده برای انگیزهای برای حذف اتفاق میافتد. مبارزهطلبی جایگزین فرار میشود و ترس از رویارویی جای خود را با شجاعت عوض میکند. تمام این جابهجاییها تنها با قربانی کردن به دست میآید. سنت ابراهیمی قربانی کردن به صورت نشانه واری خودش را درون ساختار فیلمهای آمریکایی نشان میدهد. آنجا که تو برای به دست آوردن موهبت یا امتیازی باید چیزی یا کسی را قربانی کنی. همچون روایت ابراهیم و اسحاق در کتاب مقدس و ابراهیم و اسماعیل در قرآن مسلمانان. این فیلم با پایبندی کامل به این چارچوب قربانی خود را معکوس میکند تا ادامه دار بودن مبارزه را به تصویر بکشد. یعنی این دفعه پدر از دست میرود تا فرزند به زندگی بازگردد و راه پدر را بر روی زمین ادامه دهد. بنابراین سنت مسیحی اینجا نیز خودنمایی میکند و بنیاد خانواده، بچهدار شدن البته با رویههای مدرنی همچون مادری که میتواند در حین حاملگی پا به پای مرد از خانواده محافظت نماید، به فرزندان آموزش دهد و حتی در نبود پدر از خانواده محافظت نماید اما همچنان با کارکردهای خانهداری همچون لباس شستن و تهیهی غذا. آنجاست که دوری بودن تاریخ که در ابتدا به آن اشاره شد در این موقعیت خود را نشان میدهد و بعد از گذر از تمدن ما را به سرچشمههای زندگی اجتماعی بازمیگرداند.
در مجموع فیلم A Quiet Place با پایانبندی نهچندان معمولی به کار خود پایان میدهد. با توجه به مدتزمان کوتاهتر فیلم (90 دقیقه) نسبت به دیگر فیلمهای همردهی خود باید گفت که وظیفهی سینمایی خود را با تقریب خوبی به انجام میرساند. فیلم با تصویر سخنانش را میگوید. تدوین ریتم فیلم را حفظ میکند و بازیگران همچنان روند رو به رشد شخصیت را با پایههای آن همگام میکنند. با این تفاسیر فیلم میتواند نمرهی قبولی از دید تماشاچیان و منتقدین دریافت کند.